Licht is Alles
In het begin zag ik alleen wat er was: een landschap, een gezicht, een voorwerp. Maar na verloop van tijd of beter gezegd, na veel kijken, begon ik te zien wat er leeft. Want in fotografie is licht niet zomaar een technisch gegeven. Het is het penseel dat je beeld schildert, de adem die het verhaal fluistert.
Soms kruipt het zacht binnen een streep zonlicht op iemands wang, het gouden randje langs een silhouet. Soms komt het als een flits, rauw en onverbiddelijk, die alles blootlegt wat je eerder niet durfde te zien. Maar altijd, áltijd, draagt het de foto. Zonder licht geen vorm, zonder schaduw geen diepte, zonder contrast geen betekenis.
Leren zien begint niet met de camera, maar met je ogen. Of beter nog met je geduld. Het vraagt om stilstand. Om durven kijken naar hoe het licht valt, rolt en afketst. En op een dag merk je het plots, je wacht niet meer op het juiste licht. Je herkent het. Je voelt, dit is het moment.
Want licht is alles. En wie leert kijken, leert vertellen.
“Licht is Alles” is geen cliché, het is de kern van natuurfotografie.
Hoe het licht valt, verandert letterlijk je hele beeld van sfeer tot scherpte, van kleuren tot emoties.
Hier zijn een paar manieren waarop licht je foto’s kan maken of breken
1. Gouden uur = magie
Kort na zonsopkomst en vlak voor zonsondergang
Zacht, warm licht met lange schaduwen
Ideaal voor silhouetten, texturen en dromerige achtergronden
2. Blauw uur = sfeer en mysterie
Net vóór zonsopkomst of na zonsondergang
Koel, blauwachtig licht, perfect voor dromerige of dramatische foto’s
Combineert prachtig met mist, maanlicht of stadslichten in landschappen
3. Midden op de dag = uitdaging én kans
Licht is hard, schaduwen zijn fel
Niet ideaal voor detailrijke onderwerpen, maar wél goed voor grafische composities met hoog contrast
Gebruik ND-filters of werk met tegenlicht om creatieve effecten te krijgen
4. Diffuus licht = detailvriend
Bewolkte dagen? Perfect!
Zacht, gelijkmatig licht zonder harde schaduwen
Ideaal voor macro, bloemen, paddenstoelen en bosfotografie
5. Richting van het licht = dimensie en drama
Zijlicht benadrukt textuur (denk aan zandduinen of boomschors)
Tegenlicht zorgt voor silhouetten of halo’s rond haren of bladeren
Strijklicht laat kleine details extra tot leven komen, vooral bij zonsopkomst
Als Licht is Alles, dan zijn:
diafragma, belichting en reflectie de gereedschappen waarmee je het verhaal schrijft.
Neem altijd waar waar het licht vandaan komt en stel je compositie daarop af. En gebruik je histogram om zeker te zijn dat je belichting klopt. Je ogen worden soms bedrogen door het kleine schermpje.
Hier komt een verhalende uitleg die ook praktisch inzicht geeft
Diafragma – De poort naar sfeer
Het diafragma is als de pupil van je camera. Hoe verder open (klein F-getal, zoals f/1.8), hoe meer licht binnenvalt. Dit geeft niet alleen een heldere foto bij weinig licht, maar zorgt ook voor een kleine scherptediepte. Het onderwerp springt naar voren, de achtergrond vervaagt in zachte bokeh. Ideaal voor portretten of intieme momenten. Sluit je het diafragma (groot F-getal, zoals f/11), dan krijg je meer scherpte over het hele beeld, perfect voor landschappen en architectuur.
Tip: Wil je het licht “vormgeven”, speel dan bewust met open en dicht. Het verandert hoe licht zich in lagen verspreidt.
Belichting – De balans tussen helder en donker
Belichting is de dans tussen sluitertijd, diafragma en ISO. Samen bepalen ze hoe licht of donker je beeld wordt maar ook wat je vertelt.
Snelle sluitertijd (bijv. 1/1000s): bevriest actie, maar laat minder licht binnen.
Langzame sluitertijd (bijv. 1/15s): vangt beweging, creëert sfeer; perfect voor stromend water of lichtstrepen.
ISO: versterkt je lichtsignaal. Een lage ISO (100) geeft het zuiverste beeld; een hoge ISO (3200+) helpt bij weinig licht, maar kan ruis veroorzaken.
Probeer dit: Stel je belichting bewust iets onder of over in. Een onderbelichte scène voelt mysterieus. Een lichte overbelichting straalt zachtheid of dromerigheid uit.
Reflectie – Stuur het licht, vorm het beeld
Reflectie is subtiel maar krachtig. Het gaat niet om meer licht, maar om gericht licht.
Gebruik een reflectiescherm (wit, zilver, goud) om schaduwen op te lichten of warmere tonen te creëren.
Een simpel wit vel papier of een muur kan net zo goed werken.
Let op natuurlijke reflectie: licht dat via water, ramen of muren binnenkomt geeft karakter aan je beeld.
Leer te kijken: Waar komt het licht vandaan? Waar kaatst het naartoe? Die vragen veranderen je van fotograaf in verhalenverteller.
Oefening in zien
Ga eens niet direct fotograferen. Kies een plek en kijk alleen maar naar hoe het licht beweegt gedurende 30 minuten. Hoe verandert het je onderwerp? Waar vallen de schaduwen? Daar begint je foto nog vóór de eerste klik.
Voorbeeldscene: “Stilte bij zonsondergang”
Een prachtige en poëtische setting: Een avondlandschap waarin het laatste licht zakt achter de horizon, en drie edelherten met statige tred het beeld binnenwandelen. Laten we deze scène tot leven brengen, technisch én verhalend met een lucht die nog zacht oranje gloeit in het laatste schemerlicht.
De lucht is stil — jij houdt je adem in. Je weet: dit is het moment.
1. Diafragma – Focus op het majestueuze
Instelling: f/4 of f/5.6 Hiermee creëer je een zachte achtergrond (bokeh), zodat het edelhert loskomt van het landschap, terwijl er nog genoeg scherptediepte is om context te houden.
Waarom: De focus ligt op het dier, maar je wilt ook dat het landschap de sfeer draagt.
Tip: Gebruik een telelens (>200mm) om dichterbij te komen zonder het hert te verstoren. Let op waar je scherpstelt: op het oog geeft altijd de meeste impact.
2. Belichting – Rust en sfeer vastleggen
Sluitertijd: rond de 1/125s tot 1/250s Als het dier beweegt, wil je net genoeg snelheid om beweging te bevriezen.
ISO: 800–1600 Want het avondlicht neemt snel af. Kies voor een hogere ISO met een lichte ruis. Liever een korrelige foto dan een bewogen.
Belichtingscompensatie: -0.3 tot -1 Hierdoor behoud je het dramatische gevoel van de avond en voorkom je dat de lucht uitbleekt.
Tip: Belicht niet op het hert, maar op het licht in de lucht erachter. Zo krijg je een silhouet met gloed — krachtig én mysterieus.
3. Reflectie – Natuurlijk of met hulp
Gebruik: de lucht zelf als zacht reflecterend licht De avondhemel fungeert als een gigantisch zachtlichtpaneel. Als je een reflectiescherm bij je hebt (bijvoorbeeld zilver of wit), kun je wat licht terugkaatsen op de vacht van het hert mits je dichtbij mag komen (wat in de praktijk zelden kan).
Alternatief: een zandpad of open veld voor het dier kan ook licht reflecteren van onderaf.
Kijk-truc: Let op de glinstering in het oog. Dat minieme ‘lichtvlekje’ (catchlight) maakt een wezenlijk verschil.
Verhaaltechniek: Hoe je deze scène leert ‘zien’
Observeer het landschap vóór je schiet. Waar gaat het licht heen? Waar zou jij als hert uit het bos stappen?
Kies een standpunt met tegenlicht, dat levert spanning, silhouet en drama.
Wees geduldig. Soms verschijnt het hert niet. Maar het licht vertelt ook zonder hem een verhaal.
SLOT – Licht is Alles
Alles begint met licht. Niet als techniek, maar als gevoel. Als fotograaf kijk ik niet alleen naar wat zichtbaar is, maar naar wat het licht onthult. Een schaduw op een muur. Een gouden gloed langs een silhouet. Het zachte contrast tussen ochtendnevel en zonnestraal.
Bij mijn fotografie is licht geen bijzaak, het is het verhaal. Met het diafragma vorm ik de sfeer. Via belichting leg ik balans aan tussen helderheid en stilte. Reflectie gebruik ik om het licht te sturen, te verzachten, of juist aan te wakkeren. Maar het begint allemaal met kijken. Echt kijken.
Licht leert je zien. En wie leert zien, leert vertellen.
Deze serie nodigt uit tot traagheid. Tot stilstaan bij wat we vaak voorbijlopen. Want fotografie is voor mij geen vangst van het moment, het is een ontmoeting met licht.
PORTFOLIO “LICHT IS ALLES”
